Cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc trong lĩnh vực chip điện tử ngày càng gay gắt, trong khi chất bán dẫn là một phần không thể thiếu trong ngành công nghiệp điện tử và quân sự.

Nguyên nhân của “cuộc chiến” này là tình hình hiện tại như thế nào, tác động của nó đến tương lai như thế nào và ai là người chiến thắng tiềm năng, tất cả sẽ được Modern Diplomacy phân tích trong bài viết này. Sau đây là tóm tắt bản dịch của bài báo.

Chất bán dẫn, hay chip, là vật liệu dẫn điện nằm giữa chất dẫn điện và chất cách điện. Chất bán dẫn có thể bao gồm các nguyên tố tinh khiết như gecmani hoặc silic.

Chất bán dẫn được sử dụng trong các thiết bị và dụng cụ điện tử, bao gồm điốt, bóng bán dẫn, mạch tích hợp và các sản phẩm tiêu dùng như điện thoại di động, máy tính xách tay, máy chơi game, lò vi sóng, sóng, ô tô.

Hiện nay, chất bán dẫn được coi là “dầu mỏ mới”, và là “vành móng ngựa của thế kỷ 21”. Chất bán dẫn cũng là thành phần cốt lõi trong các ngành sản xuất.

Mỹ, đảo Đài Loan (Trung Quốc), Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản là những nhà sản xuất chất bán dẫn lớn nhất thế giới. Các công ty Đài Loan, Trung Quốc và Hàn Quốc chiếm 87% thị trường toàn cầu.

Chuỗi cung ứng bấp bênh, đại dịch COVID-19, nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao đã đưa thế giới đến cuộc chiến bán dẫn. Đặc biệt, đại dịch COVID-19 đóng vai trò rất lớn trong cuộc khủng hoảng này.

Các ngành công nghiệp không đáp ứng đủ cung cầu của người tiêu dùng trong bối cảnh này, các công ty bán dẫn tụt lại phía sau và không đủ ổn định để đáp ứng nhu cầu mạnh mẽ từ các lĩnh vực.

Mỹ là quốc gia dẫn đầu cuộc đua về chất bán dẫn trên thị trường toàn cầu, với thị phần hơn 200 tỷ USD vào năm 2020. Mỹ cũng là quốc gia tiên phong xuất khẩu chất bán dẫn, chiếm 50% thị phần. 

Nhìn chung, chất bán dẫn là mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Mỹ và nước này đầu tư hơn 1/5 doanh thu vào nghiên cứu và phát triển, chỉ đứng sau ngành kinh doanh dược phẩm. Hoa Kỳ vẫn phụ thuộc vào Đài Loan để xuất khẩu chất bán dẫn.

Mặt khác, Trung Quốc hiện là một đối thủ lớn mới nổi trong cuộc đua bán dẫn. Ngành công nghiệp bán dẫn của nước này đã mở rộng kể từ năm 2015. Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn dự đoán Trung Quốc sẽ vượt qua Đài Loan vào năm 2030 với 24% thị phần, với sự hỗ trợ từ sáng kiến ​​”Made in China 2025″.

Trên thực tế, có thể nói Trung Quốc đã “nuốt chửng” Đài Loan trong lĩnh vực bán dẫn hai năm trước đó. Mỹ luôn muốn ngáng đường Trung Quốc nhưng ngành bán dẫn của Trung Quốc liên tục tăng trưởng 9%, doanh thu hàng năm có thể đạt 114 tỷ USD vào năm 2024.

Cả Mỹ và Trung Quốc đều đang chạy đua trong lĩnh vực bán dẫn. Trung Quốc nỗ lực bắt kịp các công nghệ tiên tiến của Mỹ và cạnh tranh trong lĩnh vực vi mạch. Sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc kỹ trị ở Trung Quốc sẽ dẫn đến cả cạnh tranh và xung đột với Hoa Kỳ.

Mỹ gần đây đã thông qua Đạo luật CHIPS, trong đó bao gồm hỗ trợ tài chính “khủng” cho khoa học và công nghệ nhằm phục vụ mục tiêu chính là duy trì lợi thế cạnh tranh trước Trung Quốc. Cục Công nghiệp và An ninh (BIS) của Bộ Thương mại Hoa Kỳ thực hiện các biện pháp kiểm soát toàn diện nhất đối với việc bắt chước công nghệ chip.

Vào tháng 10 năm 2022, Chính quyền Joe Biden đã tăng cường kiểm soát việc xuất khẩu thiết bị và đầu vào liên quan đến chất bán dẫn sang Trung Quốc. Vào ngày 6 tháng 12, Tổng thống Biden đã đến thăm địa điểm xây dựng nhà máy mới của Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan ở Arizona và gọi đây là một dự án tiềm năng cho chuỗi cung ứng chip của Hoa Kỳ.

Vào giữa tháng 12, chính phủ Hoa Kỳ đã thêm 36 nhà sản xuất chip Trung Quốc vào danh sách hạn chế tiếp cận công nghệ chip, bao gồm cả YMTC.

Nỗ lực giành quyền bá chủ ngành chip của Mỹ không chỉ thể hiện ở khoản đầu tư 40 tỷ USD mà nước này còn đang thực hiện các bước ngăn chặn ngành bán dẫn đang phát triển của Trung Quốc. Rõ ràng Mỹ đã tuyên chiến bán dẫn với Trung Quốc.

Câu hỏi nghìn tỷ USD hiện nay là ai sẽ thắng trong cuộc chiến chip này? Không chỉ dừng lại ở mức độ xung đột địa chính trị, các cuộc chiến chip giờ giống chiến tranh hơn. Rất khó để xác định người chiến thắng trong cuộc chiến này.

Mỹ đang có lợi thế là “bá chủ toàn cầu” nên một số nước sẽ ra sức liên minh với Mỹ và các đồng minh của Mỹ. Mỹ sẽ thống trị công nghệ bán dẫn cho trí tuệ nhân tạo và kỹ thuật quân sự. Trong khi đó, Trung Quốc sẽ dẫn đầu trong lĩnh vực vi điện tử như điện toán đám mây và điện tử.

Theo một số chuyên gia kinh tế, sẽ không có người chiến thắng trong cuộc chiến này, chỉ có kẻ thua cuộc. Và người chịu thiệt cuối cùng chính là người tiêu dùng.

Nguồn: CafeF