Tác giả: Đỗ Cao Bảo
Chính vì nhận thức rằng “bất cứ ai lãnh đạo trong lĩnh vực AI sẽ trở thành người thống trị thế giới” mà trong hơn một thập kỷ qua, cuộc chạy đua trong lĩnh vực AI giữa các cường quốc đang ngày càng khốc liệt, cả Mỹ và Trung Quốc đều coi AI là ưu tiên trong chiến lược quốc gia.
Hầu hết người Mỹ đều tin rằng vai trò lãnh đạo của Mỹ trong các công nghệ tiên tiến, bao gồm cả AI là bất di bất dịch. Suy nghĩ này nó ăn sâu đến mức mà hầu hết người Mỹ nhất định không tin rằng Trung Quốc có thể là đối thủ cạnh tranh ngang hàng với Mỹ trong lĩnh vực AI. Sự đột phá của ChatGPT trong lĩnh vực Chatbot đã làm cho niềm tin trên của người Mỹ càng được củng cố. Rất tiếc rằng niềm tin trên của người Mỹ đã sai, ngày nay Trung Quốc đang là đối thủ cạnh tranh ngang hàng toàn diện của Mỹ trong việc nghiên cứu, ứng dụng AI vào thương mại cũng như vào an ninh, quốc phòng.
TRUNG QUỐC ĐÃ NGANG HÀNG VỚI MỸ
Theo Nikkei (Japan, 16/01/2023), Trung Quốc là nhà vô địch không thể tranh cãi trong nghiên cứu về AI, năm 2021 họ đóng góp đến 70,9% số bằng sáng chế của thế giới, vượt xa Mỹ cả về số lượng và chất lượng nghiên cứu về AI. Đây là top 7 công ty có nhiều bằng sáng chế nhất thế giới về AI: Đứng đầu là Tencent và Baidu (China) cùng có 9.500 bằng sáng chế, đứng thứ 3 là IBM (Mỹ) có 7.343 bằng sáng chế, thứ 4 là Samsung (Hàn Quốc) có 6.900, thứ 5 Ping An (China) có 6.400, đứng thứ 6 và thứ 7 là Microsoft và Alphabet của Mỹ, với lần lượt là 5.821 và 4.068 bằng sáng chế.
Về chất lượng nghiên cứu, Trung Quốc cũng vượt trội Mỹ về số các bài báo được trích dẫn nhiều nhất. Thống kê cho thấy trong năm 2021, Trung Quốc đứng đầu bảng với 7.401 bài báo được trích dẫn nhiều nhất, vượt xa con số bài báo được trích dẫn của Mỹ đến 70%.
Trong lĩnh vực nhận dạng khuôn mặt, Trung Quốc đã vượt trội một cách tuyệt đối. Mỹ đã từ bỏ cuộc đua vì những lo ngại về quyền riêng tư. Các công ty Trung Quốc (Hikvision, Dahua Technology), kiểm soát 1/3 thị trường camera an ninh của thế giới; công ty Tiandy, có chiếc máy ảnh chỉ cần ánh sáng từ một ngôi sao duy nhất vào ban đêm để chụp ảnh màu độ nét cao. Trong cuộc thi quốc tế về nhận dạng khuôn mặt năm 2018, các đội Trung Quốc giữ cả 5 giải thưởng cao nhất. Về dữ liệu data, Trung Quốc có số hình ảnh khuôn mặt nhiều gấp 1 triệu lần Mỹ.
Ứng dụng nhận dạng khuôn mặt vào lĩnh vực An ninh và thành phố thông minh, hiện Trung Quốc có khả năng tìm ra một người bất kỳ trong vòng 3-5 phút giữa một thành phố có 20 triệu dân, dù người ấy đi vào trung tâm mua sắm, đi bộ trên phố, đang ở trên tàu đường sắt đô thị, ở nhà ga sân bay, hay dưới tàu điện ngầm.
Trong lĩnh vực nhận dạng giọng nói, các công ty Trung Quốc đang đánh bại các công ty Mỹ ở mọi ngôn ngữ, kể cả tiếng Anh. Công ty iFlytek của Trung Quốc thường xuyên đánh bại các công ty Google, Microsoft, Facebook, IBM và MIT trong cuộc thi sử dụng ngôn ngữ thứ 2 của mình. Tại cuộc thi quốc tế về đọc hiểu máy của Đại học Stanford, các đội Trung Quốc đã giành được ba trong số năm vị trí dẫn đầu, bao gồm cả vị trí số 1.
Trong lĩnh vực máy bay không người lái (drone), Trung Quốc vượt trội trong lĩnh vực Drone thương mại, còn Mỹ dẫn đầu trong lĩnh vực Drone lưỡng dụng (thương mại kết hợp với chính phủ). Trong số 5 hãng Drone thương mại hàng đầu thế giới, có 3 hãng của Trung Quốc (DJI #1, XAG #4, JOUAV #5), 1 hãng của Mỹ (Skydio #3), trong đó DJI của Trung Quốc đứng số 1 và kiểm soát đến 70% thị phần toàn cầu. Trong lĩnh vực Drone lưỡng dụng, Mỹ chiếm vị trí số 1 (AeroVironment) và vị trí số 3 (Anduril), các vị trí số 2, 4 và 5 thuộc về Đức, Israel và Áo.
Trong lĩnh vực ô tô tự lái, Trung Quốc và Mỹ là hai quốc gia dẫn đầu thế giới về nghiên cứu, thử nghiệm, phát triển và ứng dụng công nghệ ô tô tự lái. Trong nhiều năm Trung Quốc là kẻ bám đuổi, thế nhưng vào tháng 12/2022, Trung Quốc trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới cấp phép vận hành xe taxi hoàn toàn không có người lái có thu tiền. Nhiều chuyên gia lý giải rằng Mỹ chưa cấp phép taxi không người lái có thu tiền chủ yếu là do Mỹ cẩn trọng hơn Trung Quốc về an toàn cho hành khách chứ không phải thua kém về công nghệ.
Trong lĩnh vực Chatbot, sự đột phá của ChatGPT càng khẳng định Mỹ vượt trội Trung Quốc. Việc ChatGPT tạo ra cơn sốt trên toàn cầu những ngày qua đã làm cho nhiều người phải công nhận rằng chỉ có Mỹ mới tạo ra những đột phá làm thay đổi cực lớn tới nhiều lĩnh vực kinh tế, xã hội, tác động sâu rộng đến nhiều ngành nghề của nhiều quốc gia trên thế giới. Chưa hết, Siri của Apple và Alexa của Amazon có khả năng hiểu và phản hồi các yêu cầu và mệnh lệnh của con người bằng ngôn ngữ tự nhiên, có thể trả lời câu hỏi, cung cấp thông tin, phát nhạc và thực hiện nhiều nhiệm vụ khác.
Trong lĩnh vực công cụ tìm kiếm, rõ ràng Google và Bing của Mỹ vượt trội cả về số người dùng, số ngôn ngữ, lẫn độ ảnh hưởng đến câc quốc gia trên toàn cầu. Trong lĩnh vực truyền thông xã hội, các nền tảng Facebook, Twitter, Instagram của Mỹ tỏ ra vượt trội Tiktok, Weibo, Wechat của Trung Quốc cả về số người dùng lẫn sự phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới.
Trong lĩnh vực y tế, Mỹ vượt trội Trung Quốc cả về Robot hỗ trợ phẫu thuật, chuẩn đoán hình ảnh cũng như phần mềm AI trong lĩnh vực khám, chuẩn đoán và lên phác đồ điều trị bệnh. Trong top 10 công ty sản xuất Robot phẫu thuật y tế thì có đến 7 công ty Mỹ, 1 công ty Nhật Bản, 1 công ty Đức và 1 công ty Ireland, không có công ty Trung Quốc nào. Trong top 10 phần mềm AI khám, chuẩn đoán và lên phác đồ điều trị bệnh thì có đến 8 công ty Mỹ, 1 công ty Thuỵ Điển, 1 công ty Anh, trong đó 4 phần mềm Google Health, IBM Watson, Oncora Medica và Cloud MedX Health của Mỹ giữ vị trí từ thứ 1 đến thứ 4.
TƯƠNG LAI AI SẼ DẪN ĐẦU
Trong lĩnh vực AI Mỹ có lợi thế về chip bán dẫn, hệ thống máy chủ, thu hút nhân tài, các công ty tư nhân mạnh, còn Trung Quốc có lợi thế về công nghệ và hệ thống mạng 5G, dữ liệu có qui mô lớn, sự đầu tư của chính phủ. Trong khi người Mỹ tin rằng Trung Quốc không bao giờ vượt Mỹ thì người Trung Quốc đang lên kế hoạch sẽ dẫn đầu thế giới về AI vào năm 2030.
Nguồn: Facebook Đỗ Cao Bảo